Filmpje restauratie Villa Servais december 2021
Muziek: François Servais – Souvenir de Spa
Van afbraak tot heropbouw en herbestemming
Alle ruimtes in Villa Servais werden tijdens de restauratie opnieuw ingedeeld naar de oorspronkelijke setting.
Zo kreeg de Salle de Musique haar oorspronkelijke ruimte terug op het gelijkvloers. Op de eerste en tweede verdieping wordt een luxueus gastenverblijf uitgewerkt met respect voor de oorspronkelijke ruimtes. Deze B&B heeft acht adembenemende kamers die voorzien zijn van alle comfort. Een aantal ervan kijken uit op de gotische Sint-Martinusbasiliek. Andere kamers hebben een fenomenaal zicht op de Art-Deco kerk Sint-Rochus of de lindeboom waar François Servais zo graag onder vertoefde.
Op de tweede verdieping werd het dakgebinte blootgelegd waaronder voortaan de privéwoning is gehuisvest van Maud, Geert, dochter Enora en Gribouille, de kat des huizes. In de kelder, waar vroeger gekookt werd, komt een atelier voor de restauratie van meubilair en kaders.
Restauratie in de villa met oog voor detail
In Villa Servais werden de restauratiewerken met veel zin voor precisie uitgewerkt. De rondbogen tussen inkomhal en muziekzaal werden in ere hersteld en ook de deuren van de voorgevel kregen dankzij schrijnwerker Karel Perdu een tweede leven. Na het verwijderen van de vele verflagen werd de oorspronkelijke kleur, met name het ‘bronzine’ groen teruggevonden. De houten ramen werden naar het oorspronkelijk model volledig vernieuwd.
Een groot deel van de originele sierlijsten en het plafond in de muziekzaal is bewaard en werd minutieus gerestaureerd. Gipsdecoraties Coremans uit Hoboken werd ingeschakeld om de mallen van de originele sierlijsten in het atelier te reproduceren. Deze werden vervaardigd via een techniek die ‘strafferen’ noemt: laagje per laagje wordt het gips aangebracht, net zoals in 1847. De beenderlijm werd vervangen door silicone.
De Japanse muurschilderingen werden volledig gerestaureerd. In de eerste fase betekende dit het consolideren van de kalkpleister, verwijderen van de overschilderingen, de restanten van het behangpapier en de oude vullingen. Nadien volgde het reinigen en fixeren van de verflaag en werd de muur beschermd met Japans papier. Tot slot werd dit verwijderd en konden alle benodigde retouches gedetailleerd worden uitgevoerd.
Een typisch element in Villa Servais zijn de schouwmantels in marmer natuursteen. Ze komen vaak terug in de gemeenschappelijke lokalen en in sommige gastenkamers. Tijdens de restauratie konden de zes prachtige schoorsteenmantels gevrijwaard én hersteld worden. Vier ervan zullen opnieuw operationeel zijn.
De houten binnendeuren werden allemaal gerestaureerd in het Halse atelier van Luc Merckx. Hij restaureert ook de houten wand van de bibliotheek op de eerste verdieping. De buitendeuren werden gerenoveerd en voorzien van nieuw golvend getrokken glas. De binnenbepleistering werd uitgevoerd door kalkpleister. En ook de gevel kreeg een nieuwe laag kalkbepleistering die nadien overschilderd werd in de vermoedelijke oorspronkelijke kleur, met name het okergeel. Een typisch kenmerk van de neo-palladiaanse stijl van de 19de eeuw.
In de muziekzaal op de benedenverdieping werd de oorspronkelijke cassettevloer hersteld. Hier ging veel aandacht naar de restauratie van de windrozen op de verschillende hoeken en naar het motief van de Hongaarse punt.
De holle ruimtes in de authentieke vloeren van de villa werden door Houtcreaties CVBA ingeblazen met bio-ecologische papiervlokken wat zorgt voor een natuurlijke warmte- en geluidsisolatie. Een grote ecologische stap voorwaarts om de akoestiek in de concertzaal en de gastenkamers van de B&B te optimaliseren.
De oude trap in de villa dateerde van de verbouwing van 1898 en werd vernieuwd door het team van Trappen Demunster. De nieuwe trap is gebaseerd op andere projecten van architect Jean-Pierre Cluysenaar, daterend van de periode 1845-‘50. Deze trap is uitgewerkt in eik.
De grote panelen in de ontvangstruimte werden in een lichtgroene, geaderde fantasiemarmer uitgevoerd. Het geheel was omgeven door een boord in een secundaire marmer, gelijkend op Jaune Fleuri. Hallenaren Monja Duponcheel van Viva Pintura en Els Creytens van Profiel zijn erin geslaagd de onderliggende laag, voor die overschilderd werd in 1898 toen Villa Servais een tweewoonst was, bloot te leggen. Een groot deel kon worden ingepend met de achtergrondkleur, voor het overige deel was een diepgaande reconstructie nodig.
Ook de restauratie en reconstructie van de marmerimitaties in ‘le petit salon’ (nu ontvangstruimte) en ‘salle à manger’ (nu keuken) wordt minutieus uitgevoerd. In twee kamers worden de oude marmerimitaties die geschilderd waren in olieverf volledig gerestaureerd. In de keuken zien we een lambrisering van panelen in donkergroene marmer (gelijkend op Vert de Mer) met een boord van Napoléon. Er net boven bevinden zich grote panelen in Brèche Violette omgeven met een boord van witte marmer (Blanc Veiné).
Er zit muziek in de renovatie… ook buiten
Binnenin de villa werd alles met oog voor detail gerestaureerd maar ook aan de gevel werd er een heus monnikenwerk verricht. Aannemer Vandendorpe herstelde minutieus de symmetrie van de oorspronkelijke architect Jean-Pierre Cluysenaar. Het bijgebouw aan de oostvleugel dat in de jaren ’50 werd aangebouwd en diende als toiletruimte voor de zeven families van de rijkswacht, werd verwijderd.
De verdere reconstructie van de oost- en westgevel van Villa Servais houdt in dat sommige raamdorpels uit Henegouwse blauwe hardsteen worden hergebruikt en andere delen vernieuwd naar het motief van de oorspronkelijke dorpels. De nieuwe hoekstenen van de raamomlijsting werden vervaardigd uit de Franse steen ‘Massangis’. Elke omlijsting van deur of raam werd gerestaureerd door steenkapper Wim Van Roye.
De sculpturen in terracotta aan de voorgevel van de hand van beeldhouwer Godebski, werden grondig aangepakt door restauratrice Delphine Vandevoorde. Het bas-reliëf van Rossini werd gerestaureerd en dat van Meyerbeer werd volledig gereproduceerd door Linda Temmink. Dit gebeurde na intensief studiewerk in Spa waar Servais en Meyerbeer elkaar ooit hebben ontmoet. De vijf werken: de muze van de poëzie, de muze van de muziek, de cello, Beethoven en een allegorie van de kunsten werden hersteld, net als de guirlandes die zich onder de sculpturen bevinden.
Het dak van Villa Servais was in erg slechte staat. Gelukkig kon het originele dakgebinte behouden worden. In de gastenkamers Liszt en Joseph kunt u hiervan genieten. Doorgedreven dakwerken, isolatiewerkzaamheden en stabiliteitswerken moeten het dakgebinte opnieuw stevig maken voor de toekomst. De oude asbest leien van de jaren ‘80 werden door gespecialiseerde vaklui verwijderd en vervangen door natuurleien. De goot was volledig rot en werd vervangen door een nieuwe die een exacte kopie is van het originele model. Het ontwerp van de goot is gebaseerd op oude foto’s uit 1907. De zinken bakgoot werd door het team van Troiani en Orlando verfijnd versierd met modillons. Dit zijn verticale schotten met klossen. In totaal gaat het om 148 unieke kopieën van de oorspronkelijke versie daterend uit 1847. Bovenop het dak kraait er een windhaan die eigenhandig werd verguld door Maud. De dakrand werd afgewerkt met nieuwe smeedwerk dat gebaseerd is op de krul die ook in de tuinpoort van de Villa Servais te vinden is.
Betoverende tuin
Ook rond Villa Servais werd alles gerestaureerd. Twee waterputten van elk 10.000 liter, een septische put van 5.000 liter en een infiltratieput van 3.000 liter moeten verhinderen dat de villa de rioleringsbuizen extra belast.
Natuurlijk mag in heel dit renovatieverhaal de tuin niet ontbreken. Terugkeren naar de aanleg ten tijde van Servais was niet mogelijk omwille van de kleine oppervlakte. De uitdaging was dus om met reliëfstructuren en natuurlijke lijnen te werken. Hier heeft landschapsarchitecte Ann Voets voor gezorgd. Er werd gekozen voor inheemse bomen en oude fruitbomen in harmonie geplaatst met de lindeboom die er ten tijde van François Servais al stond. De tuin krijgt een belangrijke functie voor de evenementen, de tearoom, het gastenverblijf en als ontvangstruimte van bezoekers.
In de tuin vindt u een kopie van de Romeinse Warwick-vaas met twee armen voorzien van een nieuwe kleur in brons.
De leeuwen aan de voorzijde van Villa Servais werden volledig gerestaureerd. Zowel voor de kinderen van de rijkswachters als de vele schoolkinderen waren deze twee imposante beeldhouwwerken erg belangrijk. De leeuwen wegen elk 350 kilogram en werden naar het atelier van I-Parc vervoerd. Eerst kregen ze een grondige reinigingsbeurt en nadien werd elke scheur voorzichtig aangepakt. Eén leeuw werd zelfs in drie verschillende stukken afgevoerd en terug minutieus aan mekaar gemonteerd. De verfijnde afwerking omvat twee verflagen.
Villa Servais is vanaf najaar 2021 na vijf jaar intensief restaureren klaar voor een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis.
Of om het met de woorden van de nieuwe eigenaars te zeggen: “We willen het trieste hoofdstuk van exact 40 jaar leegstand afsluiten en teruggaan naar de periode van de rijke culturele geschiedenis van Villa Servais. We willen cellisten, muzikanten, fotografen, schilders, beeldhouwers, dansers, Hallenaren en niet-Hallenaren, … opnieuw een podium geven en in de Salle de Musique en de B&B gasten ontvangen van over de hele wereld, net zoals de familie Servais ons dat in de 19de eeuw heeft voorgedaan.”
